พระวิทยากรกระบวรธรรม รุ่นที่ ๑

เข้าใจพุทธปฏิมา สื่อค่าความเป็นมนุษย์ที่แท้

รอบๆเจดีย์พุทธคยานี่มีความน่าสนใจ
เรื่องศิลปะการสร้างพุทธสถานอย่างมาก
เป็นที่รู้กันว่าตอนแรกพระเจ้าอโศกมาที่นี่
ทรงสร้างเจดีย์หลังต้นพระศรีมหาโพธิ์
แล้วปักเสาอโศกไว้เหมือนทุกๆแห่ง
(ร่องรอยฐานเสายังอยู่หน้าพระพุทธเมตตา)

ยุคนี้ยังไม่มีพระพุทธรูป ไม่มีใครกล้าทำ
มีแต่ภาพสัญลักษณ์แทนพระพุทธเจ้า

ต่อมามีการต่อเติมเจดีย์ในยุคหลัง
แล้วเอาพระพุทธรูปวางไว้รอบเจดีย์ไปหมด
ที่น่าสนใจคือพระที่มาวางนั้นมีท่วงท่าวาไรตี้มาก

ทั้งท่ายืนท่านั่งยกมือวางมือต่างๆนาๆ
บางคนอาจมองไม่แปลก แต่ถ้าเห็นพระหกมือแปดมือคนไทยเราคงงงตึ้บ

ไอ้เรามึนเหมือนกัน คิดอยู่นานเพิ่งมาร้องอ๋อ
พระปฏิมารูปแบบหลากหลาย
แสดงความสำคัญเบื้องต้น
ถึงความเป็นศูนย์กลางพุทธศาสนาทุกยุคทุกสมัย

ชาวพุทธที่มาสร้างและทำบุญ
ก็แบ่งเป็นสองกลุ่มใหญ่ๆตามที่รู้ คือ
มหายานซึ่งเป็นนิกายฝ่ายเหนือ
กับนิกายฝ่ายใต้ คือเถรวาท
ต่างฝ่ายต่างก็อยากนำเสนอผลงานตัวเอง

สายเถรวาท คำสอนที่เน้นรักษาแบบแผนเดิม
พระก็จะออกมาทรงเรียบๆ ยืนนั่งวางมือ
แบบมนุษย์ ไม่หวือหวาอะไรมากนัก
แต่ของมหายาน ที่เป็นสายประยุกต์นี่
พร็อพมาเต็ม ทั้งหม้อน้ำ ไม้เท้า โน่นนั่นนี่เยอะ
บางองค์มือไม้เต็มไปหมดยังกะพระฮินดู

รูปแบบหลักๆประกอบด้วย

~ ปางภูมิสปรรศมุทรา
หรือ ที่บ้านเราเรียก ปางมารวิชัย
มือซ้ายวางบนตัก มือขวาวางบนหัวเข่า
ทรงเอามือสัมผัสดิน สื่อถึงความบริสุทธิพร้อม
เหมาะสมในการเป็นสัมมาสัมพุทธะ
สร้างบารมีมาเต็มพร้อมโดยมีผืนดินเป็นพยาน
(ใครไม่เก็ทดูเรื่องก่อนหน้าเอาเด้อ)

ปางนี้สื่อถึงหลักธรรมเรื่อง สุทธิ ความบริสุทธิ์
ในจิตในใจ ทำอะไรต้องทำด้วยใจที่สะอาด
งานที่ทำจะมีพลังแม้เทวดาหรือมารก็ห้ามไม่ได้

~ปางวิตรรกะมุทรา
หรือปางแสดงธรรม ยกมือนับอริยสัจ
บางทีมือนึงก็ถือคัมภีร์ อีกมือชี้นิ้วสอนบ้างไรบ้าง

ปางนี้สื่อถึง ปัญญา เป็นมนุษย์เกิดมาได้ยาก
เราชนะอสุจินับล้านตัวมาได้ ต้องเอาชนะตน
พัฒนาตนให้มีปัญญา แล้วไม่ขี้เหนียวความรู้
บอกเล่าสั่งสอน สร้างสังฆะให้ดีงามพร้อมกัน

~ปางโปรดมนุษย์และเทวดา
ปางนี้มือไม้เยอะ ข้าวของพร็อพในมือมากมาย
เพื่อช่วยเหลือมวลมนุษย์เป็นคติทางมหายาน แสดงถึงเมตตาธรรมในใจที่เราควรน้อมใส่ใจ
มือที่มากเท่าไหร่ก็ไม่พอ คือมือที่ยื่นไป
ฉุดคนที่อยู่ในทะเลทุกข์ขึ้นมา

~ ปางอภัยมุทรา
ปางประทานอภัยยกมือสองข้างขึ้นระดับอก
หันฝ่ามือออกไปด้านหน้า ปางนี้ลึกซึ้งมาก

เราคนไทยสอนกันว่าห้ามไม้ให้ทะเลาะกัน
แต่ที่อินเดีย บอกว่า ให้เราก้าวข้ามความกลัว
อ แปลว่าไม่ ภัย มาจาก ภย แปลว่ากลัว

เวลาที่จิตใจหวั่นไหวด้วยอำนาจ
ความโลภ ความโกรธ ความหลง
กลัวที่จะก้าวข้ามอำนาจกิเลส
ให้เข้มแข็ง อดทน ใช้ขันติธรรม จึงพ้นทุกข์ได้

พระที่อยู่รอบเจดีย์นั้นเป็นปริศนาธรรม
แฝงถึงธรรสู่ความเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์
มนุษย์ที่มีความเป็น โพธิ คือรู้แจ้ง
และเป็นร่มเงาให้ผู้อื่นได้หลบร้อนนอนสบาย

ท่านพุทธทาส เรียกว่า โพธิสัตวธรรม
คือสุทธิ ปัญญา เมตตา ขันติ
มาไหว้พระแล้วอย่าให้แพ้ฮินดูไหว้ลิง
ต้องเข้าให้ถึงคุณธรรมในองค์พระโดยทั่วหน้ากัน

อิทธิปัญโญ
วันแห่งการเดินทางกลับบ้านที่แท้

พระวิทยากรกระบวรธรรม รุ่นที่ ๑